Projemizin Konusu ve Açıklaması
Okuryazarlık, toplumun anlamlaştırdığı iletişim simgelerini etkili bir biçimde kullanabilmek konusunda yeterlik kazanabilmektir. 21. Yüzyılda hızla değişim ve gelişim gösteren bilgi kaynakları, yeni okuryazarlık türleri ortaya çıkarmakta ve günümüz bireylerinin daha farklı beceri ve yeterliliklerini gerekli kılmaktadır. Gün geçtikçe artan okuryazarlık alanlarından (medya okur yazarlığı, bilgisayar okur yazarlığı, teknolojik okuryazarlık, fen okur yazarlığı,vb…) biri olan görsel okuryazarlık, değişen toplumsal, teknolojik ve bilimsel süreçlerin üstesinden gelebilmek için gerekli görülmektedir.
Kitle iletişim araçlarının aralıksız iletiler yaydığı ve görsel kültürün giderek yükseldiği enformasyon çağında, bireyin çoklu okuryazarlıklarının yanı sıra görsel okuryazarlığı da zorunlu hale gelmiştir. Günümüzde düşünme, öğrenme ve imgeler yoluyla kendini ifade edebilme ancak görsel okuryazarlık becerileriyle mümkün olacaktır.
Sözün ve metnin yerini, görüntünün aldığına tanık olduğumuz bu çağda; bilginin, görseller yardımıyla çok daha kısa zamanda ve çok daha kolay iletilebildiğini görmekteyiz. Bugün, kitleler tarafından tüketilen iletilerin çoğunun, medya ve iletişim araçları üzerinden gerçekleştiğini bilmekteyiz. Yoğun olarak görselleştirilmiş ve bize sunulan bilgileri, doğru anlamlandırmak ve değerlendirmek çağımız için kaçınılmaz bir gereksinim olmuştur. Televizyon, bilgisayar, sinema, fotoğraf, grafiksel veriler, reklamlar, gazete, dergiler ve hemen her alanda karşılaştığımız görseller bir mesaj içermektedir.
21. Yüzyılda görsel okuryazar olan öğrencilerin şu becerilere sahip olması gerektiğini belirtmiştir;
· Elektronik medya aracılığı ile üretilmiş ve yayımlanmış görseller hakkında işlevsel bilgiye sahip;
· Görsel tararım, görsel teknik ve görsel medyanın temel öğelerini tanıyabilme ve anlayabilme;
· Görsellerin algılanmasında etkili olan duygusal, psikolojik, bilişsel faktörlerin farkında olma;
· Temsili, açıklayıcı, soyut ve sembolik imgeleri ve resimleri anlayabilme;
· Elektronik medya aracılığıyla üretilen resimlerdeki bilgiyi kullanabilme;
· Görsel içeriklerin bilinçli, eleştirel izleyicisi ve tüketicisi olma;
· Görsel içerik tasarlayabilme, oluşturabilme ve üretebilme;
· Etkili görsel iletişim becerilerine sahip olma;
· Etkileyici, yenilikçi, görsel düşünebilen ve problem çözebilen bireyler olabilme
Bilgiye nasıl ulaşacağını, kullanacağını ve depolayacağını bilen, teknolojiyle barışık, çoklu ortamlarda aktif ve katılımcı bireyler olabilmek için, teknoloji okur- yazarlığının yanında görsel yeterliklere sahip olmak da zorunlu hale gelmiştir.
Okuryazarlık, kullanıldığı yere göre değişmekle birlikte, daha çok kişinin kendi duygu, düşünce ve isteklerini konuşarak ve yazarak tam ve doğru bir şekilde ifade etmesi, başkalarının söylediklerini ve yazdıklarını dinleyerek ve okuyarak doğru bir şekilde anlaması ve bütün bunları yaparken kendi bilgi ve becerilerini sosyal ve kültürel alanda kullanması anlamında kullanılmaktadır. Hatta böyle bir okuryazarlık becerisi ile donanmış kişilerin, kendi bilgi, duygu ve düşüncelerini geliştirirken, yaratıcı ve derin değerlere sahip olacağı düşünülmektedir. Ayrıca, okuryazar kişilerin kendini geliştirdiği kadar içinde yaşadığı toplumun problemlerinin çözümüne ve ilerlemesine katkıda bulunacağına inanılmaktadır.
UNESCO, 1987 yıllında, Herkes İçin Eğitim programı çerçevesinde, okuryazarlığı yeniden ele almak ihtiyacı duymuştur. Bu sefer, kavramının daha iyi anlaşılması için üç farklı düzeyde, okuryazarlık tanımı yapmıştır. Birinci düzey, temel okuryazarlık; ikinci düzey, işlevsel (fonksiyonel) okuryazarlık; üçüncü düzey ise, çok işlevli (multi-fonksiyonel) okuryazarlık olarak nitelendirilmiştir. Birinci düzey, kelimeleri seslendirme ve cümleleri anlama gibi temel okuma yazma becerilerine sahip olma düzeyidir. İkinci düzey, kişinin okuma, yazma ve aritmetikle ilgili bilgi ve becerilerini bireysel, sosyal ve kültürel alanda kullanma durumunu anlatır. Üçüncü düzey ise bireyin kapasitesini sonuna kadar geliştirmeyi amaçlar, sadece kendini değil okuyarak ve yazarak toplumun ilerlemesi için caba göstermesini içerir. Çok işlevli okuryazar olan bir kişi, kendini gerçekleştirme, yaratıcılığını geliştirme, derin değerlere sahip olma, karmaşık sorunları anlama ve kapsamlı bir dünya görüşüne sahip olma gibi özellikler taşır.
UNESCO’ya bağlı Dünya Çocuk Edebiyatı ve Okuma Araştırması Müdürü Richard Bamberger “Okumak, çok düzeyli zihinsel bir eylemdir. Beyin harf dediğimiz şifreleri çözme eylemiyle beslenir…Okumak, hem akademik zekayı hem de duygusal zekayı geliştirir.” diyor.
UNESCO, okuryazarlığın işlevsel olmasıyla da yetinmemekte, okuryazarlığın çok işlevsel(multi fonksiyonel) olmasına son derece önem veriyor. Okuma yazma becerisinden yararlanamayan toplumların durumunu UNESCO, iki düzeyde tanımlıyor: okuryazarlıkta gerileme ve okumaz yazmazlık
İstatistiklere göre nüfusumuzun % 90’ı, en az bir okul bitirme anlamında artık okuryazardır. Ama rakamlara ve UNESCO’nun ölçülerine, (kriterlerine) göre ise ne yazık ki Türkiye okumaz yazmaz bir ülkedir. Yapılan anketlerden çıkan ve projemize konu olarak aldığımız problem şudur: Okuryazarlıkta gerileyip, okuryazar ölçütlerine göre okumuyoruz ve yazmıyoruz. Geniş ölçekte ülkemizin bu sorunu okulumuz Maltepe Anadolu Lisesi’nde de mevcuttur.
Bizler projemizi 9 etkinlik etrafında şekillendirdik. Etkinliklerimiz problem çözmeye odaklıdır.
1. Etkinlik: Maltepe Anadolu Lisesi “Okuryazar Projesi” kapsamında yapılan - “KİTAPTAN BİR SAHNE” etkinliği
2. Etkinlik: Maltepe Anadolu Lisesi “Okuryazar Projesi” kapsamında yapılan - “KİTAPTAN BİR RESİM” etkinliği
3. Etkinlik: Maltepe Anadolu Lisesi “Okuryazar Projesi” kapsamında yapılan - “KİTAP YAZARINDAN BİR SÖYLEŞİ” etkinliği
4. Etkinlik: Maltepe Anadolu Lisesi “Okuryazar Projesi” kapsamında yapılan - “KİTABIN YAZILDIĞI DÖNEME BİR BAKIŞ” etkinliği
5. Etkinlik: Maltepe Anadolu Lisesi “Okuryazar Projesi” kapsamında yapılan - “KİTAP TANITIM” etkinliği
6. Etkinlik: Maltepe Anadolu Lisesi “Okuryazar Projesi” kapsamında yapılan - “KİTAPTAN BİR SAYFA OKUMA” etkinliği
7. Etkinlik: Maltepe Anadolu Lisesi “Okuryazar Projesi” kapsamında yapılan -“Okuryazar Projesi Sunuş” etkinliği
8. Etkinlik: Maltepe Anadolu Lisesi “Okuryazar Projesi” kapsamında yapılan - “KİTABI NE KADAR ANLADIK? ” etkinliği
9. Etkinlik: Maltepe Anadolu Lisesi “Okuryazar Projesi” kapsamında yapılan - “Okuyan Aile” etkinliği
Okulumuzda her sınıf iki gruba ayrılır. Her grup bir koordinatör seçer. Her grup birer kitap seçer ve etkinliklere öğrenciler seçer. Etkinlikleri uygulayan öğrenciler sunumunu yapar ve projenin çıktısı olacak tanıtım kitapçığını Mayıs ayının ilk haftası teslim eder.
Kitle iletişim araçlarının aralıksız iletiler yaydığı ve görsel kültürün giderek yükseldiği enformasyon çağında, bireyin çoklu okuryazarlıklarının yanı sıra görsel okuryazarlığı da zorunlu hale gelmiştir. Günümüzde düşünme, öğrenme ve imgeler yoluyla kendini ifade edebilme ancak görsel okuryazarlık becerileriyle mümkün olacaktır.
Sözün ve metnin yerini, görüntünün aldığına tanık olduğumuz bu çağda; bilginin, görseller yardımıyla çok daha kısa zamanda ve çok daha kolay iletilebildiğini görmekteyiz. Bugün, kitleler tarafından tüketilen iletilerin çoğunun, medya ve iletişim araçları üzerinden gerçekleştiğini bilmekteyiz. Yoğun olarak görselleştirilmiş ve bize sunulan bilgileri, doğru anlamlandırmak ve değerlendirmek çağımız için kaçınılmaz bir gereksinim olmuştur. Televizyon, bilgisayar, sinema, fotoğraf, grafiksel veriler, reklamlar, gazete, dergiler ve hemen her alanda karşılaştığımız görseller bir mesaj içermektedir.
21. Yüzyılda görsel okuryazar olan öğrencilerin şu becerilere sahip olması gerektiğini belirtmiştir;
· Elektronik medya aracılığı ile üretilmiş ve yayımlanmış görseller hakkında işlevsel bilgiye sahip;
· Görsel tararım, görsel teknik ve görsel medyanın temel öğelerini tanıyabilme ve anlayabilme;
· Görsellerin algılanmasında etkili olan duygusal, psikolojik, bilişsel faktörlerin farkında olma;
· Temsili, açıklayıcı, soyut ve sembolik imgeleri ve resimleri anlayabilme;
· Elektronik medya aracılığıyla üretilen resimlerdeki bilgiyi kullanabilme;
· Görsel içeriklerin bilinçli, eleştirel izleyicisi ve tüketicisi olma;
· Görsel içerik tasarlayabilme, oluşturabilme ve üretebilme;
· Etkili görsel iletişim becerilerine sahip olma;
· Etkileyici, yenilikçi, görsel düşünebilen ve problem çözebilen bireyler olabilme
Bilgiye nasıl ulaşacağını, kullanacağını ve depolayacağını bilen, teknolojiyle barışık, çoklu ortamlarda aktif ve katılımcı bireyler olabilmek için, teknoloji okur- yazarlığının yanında görsel yeterliklere sahip olmak da zorunlu hale gelmiştir.
Okuryazarlık, kullanıldığı yere göre değişmekle birlikte, daha çok kişinin kendi duygu, düşünce ve isteklerini konuşarak ve yazarak tam ve doğru bir şekilde ifade etmesi, başkalarının söylediklerini ve yazdıklarını dinleyerek ve okuyarak doğru bir şekilde anlaması ve bütün bunları yaparken kendi bilgi ve becerilerini sosyal ve kültürel alanda kullanması anlamında kullanılmaktadır. Hatta böyle bir okuryazarlık becerisi ile donanmış kişilerin, kendi bilgi, duygu ve düşüncelerini geliştirirken, yaratıcı ve derin değerlere sahip olacağı düşünülmektedir. Ayrıca, okuryazar kişilerin kendini geliştirdiği kadar içinde yaşadığı toplumun problemlerinin çözümüne ve ilerlemesine katkıda bulunacağına inanılmaktadır.
UNESCO, 1987 yıllında, Herkes İçin Eğitim programı çerçevesinde, okuryazarlığı yeniden ele almak ihtiyacı duymuştur. Bu sefer, kavramının daha iyi anlaşılması için üç farklı düzeyde, okuryazarlık tanımı yapmıştır. Birinci düzey, temel okuryazarlık; ikinci düzey, işlevsel (fonksiyonel) okuryazarlık; üçüncü düzey ise, çok işlevli (multi-fonksiyonel) okuryazarlık olarak nitelendirilmiştir. Birinci düzey, kelimeleri seslendirme ve cümleleri anlama gibi temel okuma yazma becerilerine sahip olma düzeyidir. İkinci düzey, kişinin okuma, yazma ve aritmetikle ilgili bilgi ve becerilerini bireysel, sosyal ve kültürel alanda kullanma durumunu anlatır. Üçüncü düzey ise bireyin kapasitesini sonuna kadar geliştirmeyi amaçlar, sadece kendini değil okuyarak ve yazarak toplumun ilerlemesi için caba göstermesini içerir. Çok işlevli okuryazar olan bir kişi, kendini gerçekleştirme, yaratıcılığını geliştirme, derin değerlere sahip olma, karmaşık sorunları anlama ve kapsamlı bir dünya görüşüne sahip olma gibi özellikler taşır.
UNESCO’ya bağlı Dünya Çocuk Edebiyatı ve Okuma Araştırması Müdürü Richard Bamberger “Okumak, çok düzeyli zihinsel bir eylemdir. Beyin harf dediğimiz şifreleri çözme eylemiyle beslenir…Okumak, hem akademik zekayı hem de duygusal zekayı geliştirir.” diyor.
UNESCO, okuryazarlığın işlevsel olmasıyla da yetinmemekte, okuryazarlığın çok işlevsel(multi fonksiyonel) olmasına son derece önem veriyor. Okuma yazma becerisinden yararlanamayan toplumların durumunu UNESCO, iki düzeyde tanımlıyor: okuryazarlıkta gerileme ve okumaz yazmazlık
İstatistiklere göre nüfusumuzun % 90’ı, en az bir okul bitirme anlamında artık okuryazardır. Ama rakamlara ve UNESCO’nun ölçülerine, (kriterlerine) göre ise ne yazık ki Türkiye okumaz yazmaz bir ülkedir. Yapılan anketlerden çıkan ve projemize konu olarak aldığımız problem şudur: Okuryazarlıkta gerileyip, okuryazar ölçütlerine göre okumuyoruz ve yazmıyoruz. Geniş ölçekte ülkemizin bu sorunu okulumuz Maltepe Anadolu Lisesi’nde de mevcuttur.
Bizler projemizi 9 etkinlik etrafında şekillendirdik. Etkinliklerimiz problem çözmeye odaklıdır.
1. Etkinlik: Maltepe Anadolu Lisesi “Okuryazar Projesi” kapsamında yapılan - “KİTAPTAN BİR SAHNE” etkinliği
2. Etkinlik: Maltepe Anadolu Lisesi “Okuryazar Projesi” kapsamında yapılan - “KİTAPTAN BİR RESİM” etkinliği
3. Etkinlik: Maltepe Anadolu Lisesi “Okuryazar Projesi” kapsamında yapılan - “KİTAP YAZARINDAN BİR SÖYLEŞİ” etkinliği
4. Etkinlik: Maltepe Anadolu Lisesi “Okuryazar Projesi” kapsamında yapılan - “KİTABIN YAZILDIĞI DÖNEME BİR BAKIŞ” etkinliği
5. Etkinlik: Maltepe Anadolu Lisesi “Okuryazar Projesi” kapsamında yapılan - “KİTAP TANITIM” etkinliği
6. Etkinlik: Maltepe Anadolu Lisesi “Okuryazar Projesi” kapsamında yapılan - “KİTAPTAN BİR SAYFA OKUMA” etkinliği
7. Etkinlik: Maltepe Anadolu Lisesi “Okuryazar Projesi” kapsamında yapılan -“Okuryazar Projesi Sunuş” etkinliği
8. Etkinlik: Maltepe Anadolu Lisesi “Okuryazar Projesi” kapsamında yapılan - “KİTABI NE KADAR ANLADIK? ” etkinliği
9. Etkinlik: Maltepe Anadolu Lisesi “Okuryazar Projesi” kapsamında yapılan - “Okuyan Aile” etkinliği
Okulumuzda her sınıf iki gruba ayrılır. Her grup bir koordinatör seçer. Her grup birer kitap seçer ve etkinliklere öğrenciler seçer. Etkinlikleri uygulayan öğrenciler sunumunu yapar ve projenin çıktısı olacak tanıtım kitapçığını Mayıs ayının ilk haftası teslim eder.